11 - przebaczaj
11. Przebaczaj
Słowa o modlitwie, wypowiedziane przez Pana Jezusa w czasie Kazania na Górze, kończą się podkreśleniem konieczności przebaczenia. Jest to nie tylko ważna intencja modlitwy „Ojcze nasz”, lecz także jedna z najbardziej charakterystycznych postaw chrześcijanina.
Spotkanie parafialnej diakonii modlitwy
Modlitwa.
Odczytanie Ewangelii z niedzieli.
Wprowadzenie w temat (główne myśli homilii) i rozmowa pomagająca lepiej zrozumieć słowa Pana Jezusa o modlitwie.
Odczytanie wezwań modlitwy powszechnej (ewentualna aktualizacja niektórych wezwań) i wybór osób, które te wezwania odczytają na poszczególnych Mszach Świętych.
Odczytanie modlitw przeznaczonych na czas adoracji Najświętszego Sakramentu i wybór osób, które odczytają te teksty.
Modlitwa o łaskę owocnego przeżycia niedzieli, przede wszystkim o dar otwarcia serc uczestników Eucharystii na ewangeliczne orędzie o modlitwie. Zaleca się odmówienie dziesiątka różańca oraz dokonanie zawierzenia podejmowanej posługi Matce Najświętszej (modlitwa „Pod Twoją obronę” lub akt zawierzenia przygotowany przez kapłana).
Myśli do homilii
1. Światło słowa płynące z czytań mszalnych.
2. Wprowadzenie. Po pouczeniu uczniów jak powinni się modlić, Pan Jezus zwraca jeszcze uwagę na jeden temat. Jest nim przebaczenie. Już w samej modlitwie „Ojcze nasz”, wśród siedmiu próśb, prośba o przebaczenie, jako jedyna posiada warunek: „odpuść nam nasze winy jako i my odpuszczamy naszym winowajcom”. Wszystkie inne prośby są krótkie i proste, a ich osiągnięcie nie jest związane ze spełnieniem jakichś warunków. Piąta prośba jest inna. Ma dwie części ściśle ze sobą połączone. Człowiek uzyska przebaczenie od Boga, jeśli sam przebaczy swoim winowajcom.
3. Przebacz. Do tego tematu Pan Jezus wraca po przekazaniu uczniom tej wspaniałej modlitwy. Powraca w sposób przedziwny. Wyjaśnia jedną prośbę, ale w taki sposób, jakby to wyjaśnienie odnosiło się do całej modlitwy, której nauczył Apostołów. Wskazał w niej siedem wielkich spraw, dla których On sam przyszedł na ziemię. Nauczył prosić Ojca niebieskiego o siedem wyróżnionych darów, których jako pielgrzymi tej ziemi najbardziej potrzebujemy. A potem wraca do jednego tematu. Mówi: „Jeśli bowiem przebaczycie ludziom ich przewinienia, i wam przebaczy Ojciec wasz niebieski. Lecz jeśli nie przebaczycie ludziom, i Ojciec wasz nie przebaczy wam waszych przewinień”.
Dlaczego Chrystus tak mocno akcentuje znaczenie przebaczenia? Niewątpliwie dlatego, że taka jest rola przebaczenia w Jego zbawczej misji. Przyszedł z nieba na ziemię, do człowieka, który zdradził Boga, obraził Stwórcę, odrzucił Ojca, poszedł za pokusą szatańską, zasłużył na najwyższą karę. Gdyby nie odkupienie, dokonane przez Chrystusa, gdyby nie przebaczenie tak wielkiego zła, człowiek byłby skazany na życie poza Bogiem, a więc w piekle. Bóg jednak ulitował się nad człowiekiem i okazał mu miłosierdzie. Chrystus z wysokości krzyża prosi Ojca: „Ojcze przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią”. Ustanawiając w Wieczerniku Eucharystię, wypowiedział nad kielichem słowa, które powtarza kapłan: „To jest kielich Krwi mojej, nowego i wiecznego przymierza, która za was i za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów”. Pierwszym owocem okrutnej męki Jezusa jest właśnie ten dar – przebaczenie grzechów. Ofiarowanie człowiekowi tego daru kosztuje Chrystusa przelanie Krwi aż do ostatniej kropli.
Nic więc dziwnego, że kiedy Pan Jezus uczy nas modlić się, wyróżnia w tej modlitwie postawę przebaczenia, a potem jeszcze raz do niej wraca. Chce, abyśmy uczyli się przebaczać, gdyż bez tej postawy nie ma dla nas przyszłości. Mówi nam o tym nie tylko objawienie, lecz także ludzkie doświadczenie. Jak wygląda stan człowieka, który nosi w sercu złość, gniew, rozżalenie, chęć zemsty i wiele innych złych emocji? Nie zna on pokoju w sercu. Nie wie, co to wewnętrzna radość. Staje się bardziej nerwowy, potrafi być złośliwy. Możemy zapytać: Jak wygląda modlitwa takiego człowieka? Czy potrafi zwracać się do Boga jak do Ojca? Czy zaufa Maryi jako Matce? Słyszymy czasem zdania: „Nigdy nie przebaczę”. Człowiek wierzący mówi inaczej: „Panie Jezu, który przebaczyłeś z krzyża tym, którzy Cię krzyżowali, naucz mnie przebaczyć moim winowajcom”. Kto cierpliwie powtarza taką prośbę, ten stopniowo otrzymuje łaskę zdolności przebaczenia. Wtedy też otwierają się przed nowe przestrzenie uczestnictwa w tym, czego dokonał i co przeżywał Jezus. Wtedy w człowieku powoli umiera to, co go wewnętrznie niszczy i zabiera mu pokój serca. Zbliża się dla niego poranek zmartwychwstania i nowego życia.
Prośba o przebaczenie jest również obecna w liturgii Kościoła. W ramach reformy liturgicznej wprowadzone zostały aż dwie modlitwy eucharystyczne o pojednaniu (dziś odmówimy drugą z nich). W prefacji pierwszej z tych modlitw zwracamy się do Boga: „Ty nieustannie wzywasz grzeszników do odnowy w Twoim Duchu i najpełniej objawiasz swoją wszechmoc w łasce przebaczenia”. W przebaczeniu Bóg objawia swoją wszechmoc. Również człowiek okazuje potęgę swego ducha, gdy dokonuje czynu, który go przerasta, gdy przebacza. Czyni to mocą Boga, gdyż ludzka moc nie wystarcza. Przebaczenie to postawa mocnych, a nie słabych.
W prefacji drugiej modlitwy eucharystycznej o pojednaniu wielbimy Boga słowami: „Poznajemy Twoją miłość ojcowską, gdy kruszysz twarde ludzkie serca, i w świecie rozdartym przez walki i niezgodę czynisz człowieka gotowym do pojednania. Ty mocą Ducha działasz w głębiach serca, aby nieprzyjaciele szukali zgody, w przeciwnicy podali sobie rękę i ludy doszły do jedności. Twój dar, Ojcze, sprawia, że szczere szukanie pokoju gasi spory, miłość zwycięża nienawiść, a pragnienie zemsty ustaje przez przebaczenie”.
Wiele miejsc w Piśmie Świętym mówi o przebaczeniu. Chrystus często wracał do tego tematu. Rozważamy Jego słowa w rytmie roku liturgicznego. Wszystkie te teksty mogą powracać w naszej myśli, gdy w czasie odmawiania Modlitwy Pańskiej, w której wypowiadamy słowa: „Odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom”.
4. Przykład. Św. Jan Paweł II, który po zamachu przebaczył zamachowcowi, pisał: „Zdaję sobie w pełni sprawę, jak bardzo przebaczenie może się wydawać sprzeczne z ludzką logiką, bo ona często kieruje się zasadą rywalizacji i odwetu. Przebaczenie natomiast czerpie natchnienie z logiki miłości – tej miłości, którą Bóg darzy każdego człowieka, każdy lud i naród, całą ludzką rodzinę. Jeśli jednak Kościół ma odwagę głosić zasadę, która ludzkim umysłom mogłaby się wydawać nierozumna, to dlatego że pokłada niezachwianą ufność w nieskończonej miłości Bożej”.
5. Zaproszenie do adoracji. W czasie adoracji po Mszy Świętej, będziemy prosić Pana o łaskę zdolności przebaczania winowajcom w drobnych i wielkich sprawach.
Modlitwa powszechna
Do Boga bogatego w miłosierdzie zanieśmy nasze pokorne prośby.
1. Módlmy się za wszystkich ochrzczonych, aby doznając przebaczenia swoich grzechów, sami przebaczali z serca swoim winowajcom.
2. Módlmy się za naszą Ojczyznę, aby cieszyła się pokojem i pomyślnie się rozwijała, a jej mieszkańcy solidarnie ze sobą współpracowali.
3. Módlmy się za nasze rodziny, aby ich członkowie umieli darować sobie nawzajem niepotrzebne słowa, raniące gesty i braki w miłości.
4. Módlmy się za tych, którzy chowają w sercu żal, pretensje i chęć zemsty wobec innych ludzi, aby dzięki łasce Bożej odzyskali pokój serca.
5. Módlmy się za naszych zmarłych (szczególnie N.), aby Bóg otwarł przed nimi bramy swego królestwa i dał im udział w niebieskiej chwale.
6. Módlmy się za nas tu zgromadzonych, aby nasz udział w Eucharystii i codzienna modlitwa pomogły nam naśladować Chrystusa, który modlił się na krzyżu: „Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią”.
Ojcze niebieski, do Ciebie przychodzimy z naszymi radościami i problemami. Wejrzyj na nas z miłością i okaż nam miłosierdzie. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Adoracja Najświętszego Sakramentu
Śpiew na wystawienie Najświętszego Sakramentu.
P: Uczyłeś nas, Panie Jezu, że mamy przebaczać nie siedem razy, ale siedemdziesiąt siedem razy. Sam dałeś przykład przebaczenia, gdy z krzyża modliłeś się do Twego Ojca: „Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią”. W każdej Eucharystii uobecniasz dla nas swoją zbawczą ofiarę, w której ofiarowujesz nam dar przebaczenia i uczysz nas przebaczać. Dziękujemy Ci, Panie, za łaskę udziału we Mszy Świętej.
Śpiew: „Twemu Sercu część składamy” lub inny.
L1: Nauczyłeś nas, Panie, modlitwy „Ojcze nasz”. Codziennie powtarzamy jej słowa. Prosimy o wielkie dary przemieniające nasze życie. Prosimy, aby rosło w nas to, co pochodzi od Ojca niebieskiego, a umierało to, co pochodzi od Księcia ciemności. Dziś rozważamy prośbę, którą szczególnie wyróżniłeś. To prośba o przebaczenie. Z głębi serca wołamy więc: „Odpuść nam nasze winy jako i my odpuszczamy naszym winowajcom”.
L2: Panie nasz i Zbawicielu, Ty przelałeś swoją krew na krzyżu na odpuszczenie grzechów. Pokazałeś nam, że przebaczenie jest tak trudne jak oddanie życia. Ono przerasta ludzkie siły, a jednak stanowczo tego wymagasz od swoich uczniów. Mówisz: „Jeśli bowiem przebaczycie ludziom ich przewinienia, i wam przebaczy Ojciec wasz niebieski. Lecz jeśli nie przebaczycie ludziom, i Ojciec wasz nie przebaczy wam waszych przewinień”. Dodaj nam, Panie, siły, abyśmy potrafili sobie nawzajem przebaczać. Pomóż nam tak odmawiać Modlitwę „Ojcze nasz”, aby nasza umiejętność przebaczenia rosła. Prosimy o to w cichej modlitwie.
Modlitwa w ciszy (przynajmniej 2-3 min.).
P: Bądź uwielbiony, Panie Jezu, w świętych, którzy naśladując Ciebie, przebaczali swoim winowajcom. Bądź uwielbiony w św. Szczepanie, który modlił się, gdy go kamienowali: „Boże, nie poczytaj im tego grzechu”. Bądź uwielbiony w męczennikach, którzy modlili się za swoich prześladowców. Bądź uwielbiony w św. Janie Pawle II, który przebaczył zamachowcowi. Bądź uwielbiony w tych naszych braciach i siostrach, którzy w codziennych życiu przebaczają małe i wielki winy swoim bliskim. Pobłogosław nas, abyśmy ich naśladowali.
Śpiew: „Przed tak wielkim” i błogosławieństwo.